مهارت های زندگی از مهم ترین و تاثیرگذارترین موضوعات در کل  زندگی انسان هاست. متاسفانه این مهارت ها در گذشته و در مدارس آموزش داده نشده است و به همین دلیل در موقعیت های  مهم و بحران های زندگی، اثرات مخربی را در زندگیا افراد به جا گذاشته است. به بطور کلی، مهارت هایی که تقریبا در تمام طول زندگیتان به آن احتایج دارید، مهارت های زندگی می گویند که یکی از موارد بسیار مهم آن در زندگی فردی، اجتماعی و ارتباطات، مهارت تصمیم گیری می باشد.

مزایای مهارت تصمیم گیری:

تصمیم گیری درست به موفقیت، رضایتمندی درونی و کاهش استرس کمک میکند. زمانی که مهارت تصمیم گیری نداریم، مجبوریم با پیامد های مختلف انتخابات اشتباه، پشیمانی و گاها پرداخت هزینه های گزاف ذهنی، فیزیکی و مالی دست و پنجه نرم کنیم.

تصمیم گیری چیست:

تصمیم گیری متفاوت از حل مسئله هست. تصمیم گیری به معنای انتخاب کردن از میان دو / چند گزینه هست.

هنگام تصمیم گیری، از طریق فرآیندهای ذهنی و تفکر، منافع و هزینه های گزینه های مختلف را ارزیابی میکنیم و از بین گزینه ها، انتخاب میکنیم و سپس با نتایج و پیامد های حاصل از انتخاب خود کنار می آییم.  برخی افراد از طریق انتخاب نکردن و به تعویق انداختن ناموثر تصمیم گیری، تصور میکنند که تصمیم گیری نکرده اند در حالی که برخلاف تصورشان، تصمیم گیری نکردن نیز، خود یک نوع تصمیم گیریست و اغلب اوقات بدترین نوع تصمیم گیریست، چون در این حالت، شما  انتخاب کرده اید که افسار و کنترل زندگی خود را به دست دنیای بیرون بدهید و مجبورید در آینده، با عواقب این تصمیم گیری ناآگاهانه کنار بیایید. پس بهتر است با تقویت مهارت تصمیم گیری،کنترل زندگیتان را به طور آگاهانه  در دست بگیرید.

برای تصمیم گیری درست مراحل زیر به شما کمک می کند.

گرفتن تصمیمات خوب در زندگی مستلزم یک رویکرد متفکرانه و سیستماتیک است تا بتوانید با مدیریت سوگیری های ذهنی  و خطاهای فکری، انتخاب هایی کنید که با ارزش ها، اهداف و رفاه شما همسو باشد. درادامه مراحلی ارائه می شود که به شما در تصمیم گیری خوب کمک می کند:

1-موضوع را درست تعریف کنید:

اغلب اوقات افراد به صورت واضح و دقیق فکر نمی کنند، موضوع تصمیم گیری و درجه ی اهمیت آن را به صورت دقیق و واضخ مشخص کنید.

2-ارزش ها و اهداف خود را روشن کنید:

چه چیزی از همه مهم تر است؟

آنچه را که واقعا برای شما مهم است را  شناسایی و درک کنید. ارزش ها، اصول و اهداف بلند مدت خود را مشخص کنید. وقتی  این موارد به طور واضح برایتان مشخص شود، به عنوان قطب نمایی برای تصمیم‌گیری عمل میکند.

3-فیلتر اطلاعات:

معمولا افراد در این مرحله افراط یا تفریط می کنند. بهتر است با نصب فیلتر مناسب بر اساس اهداف و ارزش هایتان، به سراغ جمع آوری اطلاعات مرتبط و دقیق درباره تصمیمی که باید بگیرید، بروید.

توجه کنید که لازم است، برای این مرحله برنامه ریزی کنید و مهلت زمانی تعیین کنید. سپس به سراغ جست و جوی اطلاعات، بررسی دیدگاه های مختلف از منابع قابل اعتماد بروید.

4- طوفان فکری برای گزینه های دیگر:

افراد اغلب خود را محدود به گزینه های اولیه میکنند که باعث تصمیم گیری زودهنگام میشود، بهتر است  طوفان فکری کنید و همه گزینه‌های ممکن را بدون برچسب زدن فهرست کنید.  

5-مزایا و معایب را ارزیابی کنید:

 مزایا و معایب هر گزینه را ارزیابی کنید. بررسی کنید که هر انتخاب، چقدر  با ارزش ها و اهداف بلندمدت شما همسو است. مدت زمان اثر گذاری هر گزینه چقدر است و روی چه حوزه هایی از زندگی شما اثرگذار خواهد بود؟

این تجزیه و تحلیل به شما کمک می کند تا مزایای بالقوه و خطرات مرتبط با هر گزینه را درک کنید.

6- احساسات درونی خود را در نظر بگیرید:

شهود می تواند راهنمای ارزشمندی باشد. پس از ارزیابی مزایا و معایب، لحظاتی را در مورد اینکه هر گزینه چه احساسی در شما ایجاد می کند صرف کنید. گاهی اوقات، شهود درونی شما می تواند بینش های ارزشمندی را ارائه دهد.

7- معیارهای اولویت بندی و وزن دهی به گزینه ها:

 معیارهای خود را بر اساس اهمیت آنها برای خود رتبه بندی کنید. این مرحله به شما کمک می کند اهمیت عوامل مختلف را هنگام تصمیم گیری نهایی بسنجید.

مثال:فرض کنید برای انتخاب  بین دو شغل میخواهید تصمیم گیری کنید.

در این مثال، شما 8 معیار را شناسایی کرده‌اید که هنگام ارزیابی پیشنهادات شغلی برای شما ضروری بوده است. وزن، نشان دهنده اهمیت هر معیار برای شما در مقیاس از 1 تا 10 است که در آن 10 بسیار مهم است و 1 چندان مهم نیست. هر چه قدر که عدد وزن بالاتر باشد، یعنی این معیار در فرآیند تصمیم گیری شما اهمیت بیشتری دارد. (در این مثال برای سادگی، همه را 10 در نظر گرفته ایم). در مرحله بعد، هر پیشنهاد شغلی را بر اساس هر معیار ارزیابی می‌کنید و با توجه به برداشتی که از عملکرد هر پیشنهاد در آن معیار دارید، از 1 تا 10 به آن نمره می‌دهید که 10 بهترین و 1 بدترین است.

برای مثال، شما ممکن است پیشنهاد شغلی اول را از نظر حقوق، فرصت‌های رشد و مزایای سلامتی بالاتر ارزیابی کنید، در حالی که پیشنهاد دوم را برای موقعیت مکانی، تعادل بین کار و زندگی و فرهنگ شرکت ترجیح ‌دهید.

برای محاسبه امتیاز کلی هر پیشنهاد شغلی، امتیاز هر معیار را در وزن مربوط به آن ضرب کنید، سپس امتیازات وزنی هر پیشنهاد را جمع کنید. در این مثال، هر دو پیشنهاد شغلی دارای امتیاز کلی 65 شدند، که نشان می‌دهد هر دو بر اساس معیارها و وزن‌هایی که اختصاص داده‌اید به یک اندازه برایتان جذاب هستند. در این وضعیت که عدد کلی هردو گزینه برابر شده است، می توانید عوامل دیگری را که در جدول گنجانده نشده است در نظر بگیرید.

همچنین پرسیدن سوالات کوچینگی زیر نیز کمک کننده است:

 به خاطر داشته باشید که این فقط یک مثال ساده است و در موقعیت های واقعی ممکن است معیارها و ارزیابی های پیچیده تری داشته باشید.

8- به دنبال دیدگاه‌های بیرونی باشید:

 با افراد متخصص و با تجربه در حوزه ی مرتبط، صحبت کنید. آنها ممکن است جنبه هایی از موضوع را به شما نشان دهند که  خودتان آن ها در نظر نگرفته اید و نقاط کور تصمیم گیریتان را به شما نشان دهند.

9- تأثیر بلندمدت را در نظر بگیرید:

 به پیامدهای بالقوه تصمیم خود در دراز مدت فکر کنید. در نظر بگیرید که چگونه ممکن است در طول زمان بر زندگی، روابط، شغل و سطح رفاه کلی زندگی شما تأثیر بگذارد.

10-تصمیم بگیرید:

 بر اساس اطلاعات جمع آوری شده، تجزیه و تحلیل و ورودی های دیگران، انتخابی را انتخاب کنید که با ارزش ها و اهداف شما همسو باشد. به خود و توانایی خود برای گرفتن بهترین تصمیم با اطلاعاتی که دارید اعتماد کنید. بعد از تصمیم گیری دیگر به سراغ مقایسه  ی  شرایط فعلی خود با گزینه های دیگر  در تصمیم گیریتان نروید. این  تله ها و سوگیری های ذهنیست.

11-مسئولیت پذیر باشید:

 مسئولیت تصمیمی که گرفته اید و نتایج آن را  بپذیرید. از نتایج درس بگیرید و از آنها به عنوان بازخورد برای تصمیم گیری بهتر در آینده استفاده کنید. اما این بازخورد و یادگیری را تبدیل به تله ی مقایسه و خودسرزنشگری نکنید.

12- انعطاف پذیر و سازگار باشید:

 زندگی پویا است و شرایط می تواند تغییر کند. اگر اطلاعات یا تجربیات جدید ایجاب می کند، آماده ارزیابی مجدد تصمیمات خود باشید. انعطاف پذیری برای رشد و پیشرفت شخصی ضروری است. اما مراقب باشید درگیر تله ی مقایسه و سوگیری های ذهنی، باورهای غیر منطقی و جملات ای کاش  نشوید.

13-از تصمیمات گذشته درس بگیرید:

به تصمیمات گذشته خود فکر کنید تا بفهمید چه چیزی خوب بوده و چه چیزی خوب نبوده است. این خودآگاهی می تواند به شما کمک کند تا فرآیند تصمیم گیری خود را برای انتخاب های آینده اصلاح کنید.

سخن پایانی:

به یاد داشته باشید که هیچ تصمیمی کامل نیست و درجاتی از عدم اطمینان اجتناب ناپذیر است. تصمیم گیری خوب به معنای آگاه بودن، متفکر بودن و صادق بودن با خودتان است. فرآیند یادگیری را در آغوش بگیرید و وقتی همه چیز طبق برنامه پیش نمی رود، با خودتان مانند یک دوست همدل باشید.