کوچینگ در ابهام، عدم قطعیت، پیچیدگی و ابهام
توی شرایطی که امروز میخوابی و فردا پامیشی می‌بینی، اوضاع تغییر کرده، خیلی افراد از تاب آوری صحبت میکنن.
اما چطور میشه از تاب آوری فراتر رفت و شکوفایی رو تجربه کرد؟
صحبت مراجعین کوچینگ در این زمان، چنین مواردی هست:
- نمی‌دونن باید بمونن یا برن.
- پروژه‌ای که دو ماه براش زحمت کشیدن، تو یک روز متوقف میشه.
- ویزاشون اومده، ولی دلشون هنوز اینجاست.
- رابطه‌شون تغییر کرده، با بعضیا بهتر شدن و از بعضیا دل شکسته و نا امید
- سرمایه‌گذاری کردن، ولی شرایط کلیدی عوض میشه
- چالش با دسترسی به برخی امکانات دارن و...
اسم کل این وضعیت VUCA هست.
تعریف عملیاتی VUCA
VUCA چهار نوع وضعیت چالش‌برانگیز در دنیای امروز را توصیف میکند:
| تعریف ساده | مثال در زندگی | چالش ذهنی | نیاز کوچینگ |
V – Volatility نوسان | سرعت و حجم تغییرات بالا و ناگهانی که انتظارش رو نداشتین کلید واژه: سرعت + تغییر +ناگهانی | حذف ناگهانی قرارداد کاری تغییر ناگهانی قیمت کالا بازار مالی که ناگهان سقوط کنه | شوک، ناپایداری | چابکی پاسخ موثر بدون واکنش‌گرایی |
U – Uncertainty عدم قطعیت | نمیتونی با اطمینان بگی آینده چی میشه. اطلاعات کافی نیست، نتیجه نهایی نامشخصه | نمی‌دانم مهاجرت کنم یا نه | ترس از آینده مبهم | تصمیم‌سازی در دل ارزش‌ها |
C – Complexity پیچیدگی | تعداد متغییر ودرهم‌تنیدگی بین آن ها زیاد است که باعث میشه درک ارتباط میان همه اجزا مشکل شود. (تغییر در یک جا، میتونه باعث ایجاد تغییرات بزرگ در جاهای دیگر شود) | هم‌زمان فشار مالی، درسی و خانوادگی | سردرگمی و خستگی ذهن | تفکیک و اولویت‌بندی |
A – Ambiguity ابهام | وضوح وشفافیت نیست و نمیتوانید اوضاع را درک و تفسیر کنید. مثل رانندگی در مه هست. واقعیت مه آلود هست | نمی‌دونه یک موقعیت تهدید است یا فرصت | احساس گم‌گشتگی | خلق وضوح درونی |
نکته مهم:
تفکیک این 4 مورد در عمل از یکدیگر سخت هست و ممکن است مراجع آن را به اشتباه به جای هم تعریف کند که باعث میشود مشکل اصلی شناسایی نشود. کوچ حرفه‌ای باید به تشخیص دقیق کمک کند تا موضوع اصلی شناسایی شود و در نتیجه ی آن، به هدفمندی، تصمیم گیری و سوالات مناسب دست پیدا کنید.
مثال:
در نوسان که تغییرات غیر منتظره هست با عدم قطعیت که نتیجه پیش بینی ناپذیر است، اشتباه گرفته شود. درحالی که عدم قطعیت یعنی ناتوانی در پیش بینی آینده و نوسان تغییرات سریع هست.
کوچ چگونه به تفکیک VUCA کمک می کند؟
لازم است کوچ به جملات کلیدی مراجع و کاوش معنای آن ها با پرسشگری بپردازد تا موضوع اصلی مشخص شود و سپس سوالات مناسب برای هدفمندی، حل مسئله و تصمیم گیری در ادامه جلسه انجام شود (در ادامه اشاره میشود)
توجه به احساسات و همچنین کوچینگ سوماتیک برای سنجش پاسخ های بدنی و پیام آن ها نیز به تفکیک وشفاف سازی موضوع کمک میکند.
مثال مسیرجلسه کوچینگ در فضای VUCA
گام اول: توجه به بدن و حضور Somatic Grounding
• الان کجای بدنت فعال‌تره؟
• تمرین تنفس + مشاهده افکار بدون تلاش برای تحلیل
• هدف: تنظیم سیستم عصبی و بازگرداندن تمرکز به لحظه حال
گام دوم: اتصال به ارزش‌ها
• سؤال کلیدی: اگه هیچ‌چیز معلوم نباشه، چی برات هنوز مهمه؟
• تمرین استخراج ۳ ارزش ثابت در تمام موقعیت‌ها
گام سوم: تشخیص نوع غالب VUCA در موضوع مراجع
• آیا اتفاق سریع و غیرمنتظره‌ای افتاده؟ Volatility
• آیا اطلاعات کافی برای تصمیم‌گیری نداری؟Uncertainty
• آیا عوامل زیادی درهم گره خوردند؟ Complexity
• آیا اصلاً نمی‌دونی با چه چیزی طرفی؟ Ambiguity
نشانه‌های زبانی مراجع:
مؤلفه | زبان رایج |
Volatility | یهو همه‌چی عوض شد ، شوکه شدم |
Uncertainty | نمی‌دونم چی بشه، اگه اون‌جوری نشه چی؟ |
Complexity | از همه طرف فشاره، نمی‌دونم از کجا شروع کنم |
Ambiguity | نمی‌دونم چی می‌خوام، یه حسیه... |
مثال از کوچینگ متناسب با نوع VUCA
V – نوسان (Volatility)
• تمرین: سناریوهای جایگزین بنویس
• سؤال: «تو کجای این طوفان هنوز ایستاده‌ای؟»
• مهارت: واکنش هدفمند، نه واکنش‌زدگی
U – عدم قطعیت (Uncertainty)
• تمرین: تصمیم‌گیری مبتنی بر ارزش، نه اطلاعات
• سؤال: «اگه آینده رو ندونی، چی بهت حس درستی می‌ده؟»
• مهارت: اعتماد به شهود، خلق مسیر در مه
C – پیچیدگی (Complexity)
• تمرین: ترسیم نقشه عوامل و یافتن گلوگاه اصلی
• سؤال: «چی رو اگه تکون بدی، بقیه هم حرکت میکنن؟»
• مهارت: تفکیک، ساده‌سازی، اولویت‌بندی
A – ابهام (Ambiguity)
• تمرین: نوشتن چیزهایی که نمی‌دانی ولی داری باهاش زندگی می‌کنی
• سؤال: «اگه لازم نباشه فوراً بفهمی، چی درونت حرکت می‌کنه؟»
• مهارت: معنا آفرینی، پذیرش ندانستن
هنر پرسشگری در VUCA
مؤلفه | نمونه پرسش سطح بالا | نوع عملکرد |
Volatility | چه چیزهایی هنوز ثابت موندن؟ چه منابع پایداری داری که با تغییر سریع هم باقی می‌مونن؟
| بازسازی حس ثبات (تقویت ریشه‌ها در طوفان) |
Uncertainty | اگه تنها قطب‌نمای تو ارزش‌هات باشن، الان کجا رو نشون می‌دن؟ارزش‌هات تو رو به کدوم جهت دعوت میکنن | ساخت راهنما در مه |
Complexity | چه چیزهایی در هم تنیدن و کدوم رو میشه اول باز کرد؟ از کجا شروع کنی که بقیه هم ساده‌تر شن؟ | بازکردن گره‌ها از ساده‌ترین نقطه |
Ambiguity | اگه لازم نباشه فوراً این موقعیت رو بفهمی، چه چیز جدیدی درش می‌بینی؟ | گشودگی به ناشناخته |
جمع‌بندی: کوچینگ در VUCA یعنی چه؟
VUCA واقعیت جهان امروز است. کوچ حرفه‌ای کسی است که بتواند خلق ارزش کند.
• به‌جای ترسیدن از نوسان، آن را پیش‌فرض می‌گیرد
• به‌جای انتظار قطعیت، با ارزش‌ها حرکت میکند
• به‌جای فروپاشی در پیچیدگی، از آن نقشه بیرون می‌کشد
• و به‌جای گریختن از ابهام، با آن زندگی می‌سازد
بنظرتون، کدوم وجه های ووکا بیشتر باهم همپوشانی دارند؟
Clarifying the conceptual map of VUCA:asystematicreview BY Burcu Taskan
نظرات (0)
در این قسمت نظر خود را با ما در اشتراک بگذارید